Năm 1985, mình đi thực tế tại xã Vĩnh Điều, Kiên Giang, sát biên giới Campuchia. Ở nhà ông Ba Lù (gia đình này hấp dẫn lắm, kể sau).
Trình độ văn hóa của bác Ba hình như chỉ lớp 2 trong bưng. Ấn tượng về bác đối với mình là da cổ, da cùi chỏ của bác như da trâu và trước mỗi câu nói bác đều chen tiếng Đan Mạch nhưng nghe không tục.
Ba tháng liền, ngày ngày, Quang, Chữ và mình cắp cặp đi ký họa, tối về ngồi trước sân nhà tối om, có gì uống nấy, hút nấy và nói chuyện tào lao.
Một tối nổi hứng, mình ngâm bài “Hôm nay dưới bến xuôi đò…” của Nguyễn Bính (cốt là để con gái bác Ba nghe) sau đó giới thiệu tác giả, bình phẩm lung tung, nói chung là nổ đủng đoảng về đồng chí nhà thơ chân quê này…
Đang bốc phét thì bác Ba bước ra - Đ.m ông viết thơ này tao rành, hồi xưa tao ở với ổng mấy tháng… Mà lạ nghen, đầu hôm tao ngủ với ổng rõ ràng nhưng nửa đêm đi tiểu là ổng biến mất, sáng thức dậy lại thấy ổng nằm bên cạnh, đ.m y như Ziệt Cộng zdậy…. Cái bài mày đọc hồi nãy hay, bài “Hôm qua em đi tỉnh về” hay, mày biết bài này không ? Đ.m hay đéo chịu được…
Thật tình lúc đó mình hơi bực vì bị cụt hứng và không tin lắm về khoản đọc thơ, ngâm vịnh của người Nam bộ nhưng sau khi bác Ba đọc xong “Ái Khanh Hành” thì mình lâng lâng mất cả đoạn.
Trời ! đích thị là Nguyễn Bính, đích thị là một bài đỉnh cao của tác giả Lỡ Bước Sang Ngang.
Tối đó, mình bắt bác Ba đọc cho mình chép lại và từ bấy đến nay, với mình, Ái Khanh Hành vẫn là một trong những bài thơ mà mình thích nhất.
Năm 2000, nhà thơ Nguyễn Thái Dương, lúc đó đang phụ trách trang thơ của báo Tuổi Trẻ nghe mình đọc, đã nhờ chép lại và giới thiệu trang trọng bài thơ này, cùng lúc, NTD đã thông báo với bà Nguyễn Bính Hồng Cầu, nghe nói gia đình bà vui lắm, sẽ đăng bài này trong tuyển tập Nguyễn Bính sắp ra, nhưng gần 10 năm rồi, rất nhiều tập thơ Nguyễn Bính được xuất bản từ bắc chí nam, vậy mà mình chẵng thấy Ái Khanh Hành có mặt trong tập nào, lạ thật.
Sáng nay lên mạng, gõ chữ Nguyễn Bính để tìm bài Thôn Vân, tình cờ thấy Thi Viện và nhiều trang blog đăng Ái khanh Hành nhưng thiếu sót và không đúng với bản mà mình biết.
Nguyên bản của tác giả thế nào chưa rõ nhưng với bản này mình tin nó đầy đủ và hay hơn các bản đang có trên mạng. Mời bà con đọc, ai có bản khác xin đối chiếu, bổ sung để Ái Khanh Hành hay nhất, đúng nhất, Nguyễn Bính nhất.
Ái khanh hành
Nguyễn Bính
Không phải gặp em từ buổi ấy
Có lẽ gặp em từ ngàn xưa
Lòng anh yêu em không có bến
Tình anh yêu em không có bờ
Viết ra có đến ngàn trang giấy
Làm ra có đến ngàn bài thơ
Tương tư một đêm năm canh trắng
Nhớ nhung một ngày mười hai giờ
Bán cả trần gian anh cũng bán
Mua bằng ngàn vàng anh cũng mua
Chao ôi! Em đẹp như hoa cải
Chao ôi ! Em hiền như cùi dừa
Chao ôi ! Em hiền như rau rút
Chao ôi ! Em hiền như nước mưa
Em ngọt hơn mía, thơm hơn mít
Em lành như tương, mát như dưa
Xoắn xuýt lấy nhau như nướng chả
Ngớ ngẩn tình nhau như phải bùa
Ví chăng có một nước Tình ái
Em là Hoàng Hậu, anh làm Vua
Chiếc giày anh nhặt qua cầu đó
Chỉ một mình em là đi vừa
Em nhổ nước miếng xuống mặt biển
Mặt biển thơm lên hai bốn giờ
Em cười nửa miệng khi qua đó
Tám vạn loài hoa nở trái mùa
Em ơi, em ơi mùa xuân sang
Nhớ em con mắt say lờ đờ.